در طول عمل آنژیوپلاستی
شکافی روی بدن شما ایجاد نمی شود مگر برش بسیار کوچکی روی ران، مچ یا بازو که کاتتر از آن عبور کند. بسته به نوع و تعداد گرفتگی ها عمل تا چند ساعت طول می کشد.
آنژیوپلاستی در آزمایشگاه کاتترگذاری قلبی و توسط متخصص یا جراح قلب، تیم پزشکی و پرستاران قلب و عروق انجام می گیرد.
معمولا از شریان داخل ران پا برای انجام آنژیوپلاستی ( آنژیوپلاستی عروق پا ) استفاده می کنند. قبل از عمل قسمت مورد نظر بدن ضد عفونی شده و پارچه ای استریل روی آن قرار داده می شود.
قسمتی که کاتتر وارد می شود را بی حسی موضعی می کنند. سپس الکترودهای کوچکی روی قفسه سینه قرار داده می شود تا بر ضربان قلب حین عمل نظارت شود.
بیهوشی عمومی لازم نبوده و کمی آرامبخش به شما داده می شود، بنابراین در طول عمل شما بیدارید. هم چنین داروهای رقیق کننده خون از طریق کاتتر وارد جریان خون شما می شود. سپس عمل شروع می شود.
بعد از بی حس کردن محل برش، سوزن بسیار کوچکی وارد شریان ران یا دست می شود. این برش بسیار سطحی بوده و فقط روی پوست است.سپس پزشک سیم ظریفی همراه با کاتتر داخل شریان کرده تا به محل گرفتگی برسد.
ممکن است در قسمتی که کاتتر وارد می شود کمی فشار احساس کنید، اما فشار خود کاتتر را متوجه نمی شوید. درد شدید به هیچ وجه وجود ندارد. در صورتیکه درد تیزی حس کردید به پزشکتان بگویید.
سپس کمی رنگ داخل کاتتر تزریق شده تا گرفتگی ها را از طریق تصویر یا فیلم نشان دهد.
بالون کوچکی انتهای کاتتر زده شده تا شریان مسدود شده را باز کند. بعد از باز شدن شریان، بالون کوچک شده و خارج می شود. برای باز کردن تدریجی شریان، پزشک بالون را چندین بار باز و بسته می کند.
چنانچه چند گرفتگی داشته باشید، این پروسه برای هر گرفتگی تکرار می شود. به دلیل اینکه بالون هر بار جلوی جریان خون را به قسمتی از قلب می گیرد، احساس کمی درد عادی است.
استنت گذاری
اکثر افرادی که آنژیوپلاستی انجام می دهند، استنت هم در شریان مسدوده شده می گذارند. معمولا بعد از باز شدن شریان توسط بالون، استنت گذاری صورت می گیرد. استنت از دیواره شریان محافظت کرده تا پس از آنژیوپلاستی دوباره تنگ نشود. استنت شبیه یک سیم حلقه ای کوچک است. مراحل استنت گذاری بدین شرح است:
استنت دور بالون و سر کاتتر گذاشته شده و داخل شریان قلب رفته تا به گرفتگی برسد.
در محل گرفتگی، بالون باز شده و استنت کش می آید تا اینکه داخل شریان گیر کند.
استنت بصورت دائم در شریان مانده تا آن را باز نگه دارد و خونرسانی قلب را بهبود بخشد. در برخی موارد به بیش از یک استنت نیاز است.
با قرار گرفتن استنت در محل مورد نظر، بالون و کاتتر خارج شده و تصاویر یا آنژیوگرام های بیش تری گرفته می شود تا خونرسانی بهتر مشاهده شود.
در آخر کاتتر خارج شده و عمل تمام می شود.
بعد از استنت گذاری نیاز است برای مدتی طولانی داروهایی مانند آسپرین و کلوپیدوگرل جهت جلوگیری از لخته شدن خون در استنت مصرف شود.
مراقبت های پرستاری بعد از آنژیوپلاستی
در صورتیکه عمل شما اورژانسی نباشد، یک شبانه روز در بیمارستان بستری می شوید تا وضعیت قلبتان تحت نظر قرار گیرد. عمدتا بعد از یک هفته استراحت می توانید کار و برنامه روزانه خود را از سر بگیرید. اگر عمل آنژیوپلاستی به دلیل حمله قلبی برایتان انجام شده است، احتمالا مدت بیش تری نیاز به بستری شدن و استراحت کردن دارید.
بعد از مرخص شدن بهتر است مایعات زیادی بنوشید تا مایع رنگی از بدنتان خارج شود. از انجام ورزش های سنگین و بلند کردن اشیا سنگین حداقل تا یک روز بپرهیزید. از پرستار یا پزشک خود در مورد کارهایی که نباید انجام دهید مشورت بگیرید. در موقعیت های زیر سریعا با کادر پزشکی تماس بگیرید:
اگر محل ورود کاتتر دچار ورم یا خونریزی شد.
اگر در محل ورود کاتتر دچار درد یا ناراحتی شدید.
چنانچه نشانه های عفونت، قرمزی، التهاب، ترشح یا تب داشتید.
در صورتیکه دما یا رنگ دست یا پایتان (که در آن کاتتر وارد شده است) تغییر کرد.
اگر احساس ضعف یا از هوش رفتن داشتید.
در صورتیکه دچار درد قفسه سینه یا نفس تنگی شدید.
رقیق کننده های خون
لازم است که حتما توصیه ها و دستورات پزشک مبنی بر مصرف داروهایی مثل آسپرین یا کلوپیدوگرل را جدی بگیرید. بیش تر افرادی که آنژیوپلاستی همراه با یا بدون استنت گذاری انجام می دهند نیاز به مصرف آسپرین دارند.
معمولا بیمارانی که استنت گذاری داشته اند ملزم اند تا یکسال یا بیش تر از دارو هایی چون کلوپیدوگرل استفاده کنند. در صورت وجود هر گونه سؤال یا نیاز به جراحی غیر قلبی با متخصص قلب مشورت کنید تا از مصرف یا قطع داروهای فعلی اطمنیان حاصل کنید.
با انجام انژیوپلاستی جریان خون به قسمت هایی از قلب که قبلا تنگ شده بودند خون بیش تری می رسد. لازم است عادات و سبک زندگی سالمی را در پیش بگیرید و داروهایتان را طبق دستور پزشک مصرف کنید.
اگر علائمی که قبلا داشتید، مثل نفس تنگی یا درد قفسه سینه دوباره سراغتان آمد، به پزشک مراجعه کنید. در صورتیکه درد شدید قفسه سینه یا دردی که به نیتروگلیسرین پاسخ ندهد، دارید سریعا با اورژانس تماس بگیرید. جهت مراقبت و حفظ سلامت خود پس از آنژیوپلاستی لازم است که:
سیگار را ترک کنید.
وزن مناسبی داشته باشید.
دیابت، فشار خون یا شرایط اینچنین دیگر را کنترل کنید.
مرتبا ورزش کنید.
کلسترولتان را پایین بیاورید.
یک آنژیوپلاستی موفقیت آمیز بدین معنا است که شما دیگر نیاز به انجام عمل بای پس نداشته باشید. در این عمل رگ یا شریانی از قسمتی از بدن جدا شده و روی قلب دوخته می شود تا بجای شریان قلبی مسدود شده عمل کند. این عمل نیاز به یک شکاف روی قفسه سینه دارد و معمولا دوره بهبودی آن طولانی تر و همراه با درد بیش تر است.
دکتر سعید یزدان خواه
متخصص قلب و عروق و فوق تخصص آنژیوپلاستی
