آیا دفع سنگ کلیه همراه با درد است؟
تیموتی لسر، پزشک و اورولوژیست در مرکز درمانی Torrance Memorial شهر لوس آنجلس، می گوید: سیستم ادراری را مانند سیستم لوله کشی بدن در نظر بگیرید. کلیه ادرار را می سازد که به درون میزنای می ریزد. میزنای لوله کوچکی است که ادرار را از کلیه به مثانه منتقل می کند. مثانه پر شده و سپس خالی می شود. دفع کردن یک سنگ به معنای جا به جایی آن از کلیه به مثانه و عبور کردن از طول میزنای است.سنگ با عبور از میزراه مجرای ادراری را ترک می کند. میزراه لوله ای است که ادرار را از مثانه به بیرون از بدن هدایت می کند.دکتر لسر بیان می کند: از آن جایی که کلیه خود به شدت حساس است، دفع کردن سنگ بسیار دردناک می باشد. هنگامی که یک سنگ جریان ادرار را در مجرای ادراری مسدود می کند، ادرار برگشت خورده می تواند بر روی کلیه ها فشار وارد کرده و سبب درد شود.
شدیدترین درد سنگ کلیه در کدام قسمت بدن احساس می شود؟
همه سنگ های کلیه شبیه به هم نیستند. دکتر لیسک بیان دارد:«برای مثال، محل درد می تواند با حرکت سنگ از کلیه به مثانه تغییر یابد. هنگامی که یک سنگ در میزنای حرکت می کند ممکن است افراد درد را در پهلو، جنب بدن و یا کمر خود احساس کنند».رالف کلی من، پزشک و استاد بخش اورولوژی در دانشگاه کالیفرنیا واقع در شهر ایرواین، بیان می کند: لازم به ذکر است، در صورتی که سنگ در محل اتصال کلیه به میزنای گیر کند، درد می تواند شدید باشد. در صورتی که مقیاس درد را از ۱ تا ۱۰ در نظر بگیریم این درد می تواند ۱۰ باشد. هیچ موقعیتی وجود ندارد که فرد در آن راحت باشد. این نوع درد گرایش دارد تا در چرخه های ۱۰ تا ۳۰ دقیقه ایجاد شده و سپس برطرف شود. همچنین، می تواند به ناحیه کشاله و جلوی ران نیز انتشار یابد. دکتر لیسک بیان دارد: هنگامی که سنگ کلیه به سمت پایین تا قسمت نزدیک به مثانه حرکت می کند، فرد در ناحیه شکم یا کشاله ران خود احساس درد خواهد کرد.
گاهی اوقات، مردان در نوک آلت تناسلی خود درد احساس می کنند. کلی من می گوید:«هنگامی که سنگ به پایین میزنای جا به جا می شود، می تواند دردی مشابه بیماری هایی دیگر ایجاد کند. برای مثال، در صورتی که سنگ کلیه در سمت راست بدن باشد، این درد مانند آپاندیسیت یا التهاب آپاندیس احساس خواهد شد. در صورتی که سنگ در سمت چپ بدن باشد، امکان دارد افراد این درد را با درد دیورکولیت، التهاب یا عفونت روده بزرگ یا کوچک اشتباه گیرند. دکتر کلی من بیان دارد: هنگامی که سنگ کلیه به درون مثانه جا به جا می شود، علائم می توانند مشابه علائم یک عفونت در مجاری ادرار باشند. امکان دارد افراد مبتلا علاوه بر تکرر ادرار و نیاز شدید به دفع آن، درد را نیز به همراه ادرار تجربه کنند.»کلی من بیان می کند: خوشبختانه، از این محل، سنگ کلیه معمولا می تواند از مثانه خارج و به میزراه وارد شود. به طور کلی، قطر مثانه دو برابر میزنای است.
آیا میزان درد سنگ کلیه به اندازه سنگ هم بستگی دارد؟
اندازه سنگ های کلیه می تواند از یک دانه شن تا یک نخود متغیر باشد. حتی برخی سنگ ها به بزرگی یک توپ پینگ پونگ هستند.دکتر لسر بیان دارد که احتمال دفع شدن سنگ های بزرگ تر، کمتر بوده و بیشتر احتمال دارد که مجرای ادرار را مسدود کنند. به همین دلیل این سنگ ها معمولا دردناک تر هستند. دکتر منیام اضافه می کند: اندازه سنگ الزاما تناسبی با میزان درد ندارد. این امکان وجود دارد که یک سنگ بزرگ در کلیه باقی مانده و هیچ درد یا انسدادی ایجاد نکند. همچنین، این امکان وجود دارد که یک سنگ کوچک در صورتی که انسداد ایجاد نکند، بدون ایجاد درد دفع شود.
چگونه می توان درد ناشی از سنگ کلیه را تسکین داد؟
هنگامی که درد بروز می دهد می تواند به قدری شدید باشد که اغلب بیماران را مجبور کند جهت دریافت درمان فوری به نزدیک ترین اورژانس مراجعه کنند.دکتر لیسک بیان دارد: اغلب یک دوز داروی مسکن که توسط پزشک اورژانس به بیمار داده می شود جهت تسکین درد برای مدتی طولانی کافی است. به این ترتیب امکان دفع شدن به سنگ داده می شود.در حالی که می توان برای این هدف داروهای ضد درد مخدر را با احتیاط تجویز کرد، اما تحقیقات اظهار دارند که استفاده از دارو های ضد التهاب غیر استروئیدی (NSAIDs) می توانند همان تاثیر را داشته باشند. دارو های NSAID مسکن های خفیف تری هستند که عوارض جانبی کمتری دارند. یک مرور بر ۳۶ آزمایش بالینی که در آن ها دارو های NSAID با مسکن های قوی تر در زمینه تسکین درد ناشی از سنگ کلیه مقایسه شده بودند دریافت که دارو های NSAID در کاهش درد با دارو های مسکن قوی تر برابر بوده و به ایجاد عوارض جانبی کمتری منجر شده اند. این مقاله در آوریل ۲۰۱۸ در مجله اورولوژی اروپا منتشر شد.
بکیس بیان دارد: تامسولوسین نوعی از دارو است که به عنوان یک آلفا بلاکر شناخته شده و جهت کمک به شل کردن عضلات میزنای، افزایش احتمال دفع سنگ و کمک به کاهش علائم درد به صورت گسترده استفاده می شود. با این حال، شواهد جدید بیان دارند که این دارو نمی تواند به اندازه ای که قبلا تصور می شد مفید باشد. یک مطالعه که در جولای ۲۰۱۵ در مجلهLancet منتشر شد یافت کرد که تامسولوزین کمکی به دفع سنگ کلیه نکرد.
درد کلیه چند روز طول می کشد؟
این مورد به مدت زمان دفع سنگ بستگی دارد. منیام می گوید: بسته به اندازه و محل سنگ، دفع آن می تواند از چند روز تا چند هفته به طول انجامد. پزشکان می توانند جهت اطلاع از حرکت کردن سنگ از آزمایشات تصویر برداری استفاده کنند اما با این حال تخمین یک چارچوب زمانی برای دفع سنگ دشوار است. خوشبختانه، در صورت نیاز، روش های درمانی جهت برداشتن سنگ وجود دارند.
دکتر حسین کرمی
فوق تخصص لاپاراسکوپی
