واریکوسل مجموعه ای از عروق خونی متسع (بزرگ) شده در کیسه بیضه و اطراف بیضه ها می باشد. برخی مردان مبتلا به واریکوسل جهت درمان ناباروری و یا درد روش جراحی را انتخاب می کنند.
آیا شما نیز جز ۱۵ درصد از مردانی هستید که مبتلا به واریکوسل تشخیص داده شده اند؟ در صورتی که جواب بله است احتمال دارد به این فکر کنید که آیا جراحی واریکوسل ، مناسب ترین و تنها روش درمانی برای شماست یا خیر.
واریکوسل در ناباروری ۴۰ درصد از زوج هایی نقش دارد که مرد، عامل ناباروری می باشد. ناباروری، ناتوانی یک زوج جهت باردار شدن پس از ۱۲ ماه رابطه جنسی محافظت نشده است.
در صورتی که فرد جهت درمان واریکوسل خود روش جراحی را در نظر گرفته باشد باید خطرات آن را نیز بداند. همچنین، باید دانست روش درمانی جایگزینی به نام آمبولیزاسیون واریکوسل وجود دارد که از کمترین سطح تهاجم برخوردار است.
آمبولیزاسیون واریکوسل شامل استفاده از تصویر برداری اشعه ایکس جهت موقعیت یابی و سپس انسداد جریان خونی می شود که واریکوسل را ایجاد کرده است. آمبولیزاسیون روشی غیر جراحی است و میزان موفقیتی هم اندازه با جراحی دارد.
بنابراین، قبل از تصمیم گیری باید در مورد گزینه های درمانی اطلاعات کسب کرده و جهت بررسی این گزینه ها، ابتدا باید از بهترین جراحی واریکوسل و خطرات مرتبط با آن ها شروع کرد.
انواع جراحی واریکوسل
در صورتی که فرد جراحی واریکوسل را مد نظر داشته باشد باید از انواع مختلف فرایند های جراحی مطلع باشد.
واریکوسلکتومی باز
این روش درمانی شامل ایجاد یک برش در ناحیه اینگوئینال یا کشاله ران می شود. جراح سیاهرگ هایی را که سبب ایجاد واریکوسل شده اند پیدا کرده و آن ها را می بندد.
واریکوسلکتومی لاپاراسکوپیک
این روش شامل ایجاد چندین برش بر روی ناحیه شکمی می شود تا ابزار ها از جمله یک دوربین مخصوص از طریق آن ها وارد شوند. با استفاده از دوربین (اسکوپ) سیاهرگ های به وجود آورنده واریکوسل شناسایی شده و سپس بسته می شوند.
واریکوسلکتومی میکروسرجیکال
این روش درمانی از برش هایی استفاده می کند که در روش جراحی باز ایجاد می شوند. با این حال، این روش برای یافتن سیاهرگ ها و بستن آن ها از یک میکروسکوپ استفاده می کند. این فرایند نسبت به فرایند های دیگر مدت بیشتری طول می کشد.
خطرات جراحی واریکوسل
در حالی که تمامی جراحی ها با خطر عفونت یا خونریزی همراه می باشند اما این موارد، بزرگ ترین خطرات جراحی واریکوسل هستند که فرد باید بداند:
هیدروسل
هیدروسل، تجمع مایع در درون یا اطراف کیسه بیضه است. این مورد به علت مختل شدن جریان لنف در حین جراحی به وجود می آید. هیدروسل می تواند بزرگ شده و در موارد نادر پاره شود. همچنین، می تواند سبب ایجاد یک احساس فشار در کیسه بیضه شده یا همراه با درد باشد. ممکن است، جهت از بین بردن هیدروسل به یک عمل جراحی دیگر نیاز باشد.
میزان خطر ابتلا هیدروسل در جراحی باز می تواند به اندازه ۹ درصد باشد. احتمال بروز این عارضه با استفاده از میکروسکوپ کاهش می یابد.
آسیب به شریان
شریان ها خون غنی از اکسیژن و مواد غذایی را به اعضای بدن از جمله بیضه ها می رسانند. شریان ها و ورید ها در بدن می توانند نزدیک به هم بوده و ممکن است در حین جراحی واریکوسل، یک شریان آسیب بیند. شریانی که در جراحی واریکوسل بیشترین احتمال آسیب را دارد شریان بیضه ای است و این وضعیت می تواند به صدمه دیدن بیضه منجر شود.
این آسیب، در ۱۲ تا ۲۴ درصد مواقع در عمل های جراحی باز اتفاق می افتد. استفاده از میکروسکوپ، مشاهده عروق خونی را بهبود بخشیده و در فرایند میکروسرجیکال کمتر از ۱ درصد مواقع شریان ها آسیب می بینند.
عوارض بیهوشی
واریکوسلکتومی لاپاراسکوپیک نیازمند بیهوشی عمومی است. همچنین، به دلیل بیهوشی کامل به وسیله دارو ها استفاده از دستگاه تنفس مورد نیاز است. پس از جراحی احتمال بالای ابتلا به گیجی و حالت تهوع وجود دارد.
واریکوسلکتومی میکروسرجیکال و باز، هم می توانند تحت بیهوشی عمومی و هم با استفاده دارو های بی حس کننده ای صورت گیرد که مستقیما به پوست اعمال شده و یا به کمر جهت بی حس کردن اعصاب تزریق می شوند. در بی حسی موضعی ممکن است به بیمار داروی آرام بخش نیز داده شود.
ملاحظات دوره بهبودی یا ریکاوری
فرد باید احساس خود بلافاصله پس از جراحی و زمان بهبود خود تا به حالت قبل از جراحی و برگشت به فعالیت های عادی خود را در نظر داشته باشد. زمان بهبودی پس از جراحی واریکوسل می تواند ۱ تا ۲ هفته به طول انجامد. باید تا ۴ هفته پس از جراحی از داشتن رابطه جنسی خودداری شود.
آمبولیزاسیون واریکوسل
این مورد، فرایندی جهت درمان واریکوسل است که نیازی به جراحی ندارد. آمبولیزاسیون واریکوسل تکنیکی با کمترین سطح تهاجم است که توسط یک رادیولوژیست مداخله ای انجام می شود. دارو های بی حس کننده به پوست ناحیه کشاله ران تزریق شده و سپس یک کاتتر یا لوله باریک به درون سیاهرگ پا وارد می شود.
با استفاده از تصویر برداری به وسیله اشعه ایکس، کاتر به درون سیاهرگ هایی پیش برده می شود که واریکوسل را به وجود آورده اند. هنگامی که کاتتر با موفقیت در جای مناسب قرار گرفت سیاهرگ های تحت تاثیر با جایگذاری یک یا چند کویل کوچک و یا یک ماده اسکلروز کننده بسته می شوند.
آمبولیزاسیون واریکوسل در ۹۰ درصد مواقع موفق عمل می کند. در این روش خطر ابتلا به هیدروسل پایین است زیرا جریان لنف مختل نمی شود. در این روش اساسا خطر بسته شدن شریان های بیضه ای وجود ندارد.
پس از ۱ یا ۲ روز فرد احساسی نزدیک به معمول داشته و ظرف ۷ تا ۱۰ روز قادر خواهد بود تا ورزش کند. پس از ۱ تا ۲ هفته فرد می تواند رابطه جنسی خود را از سر گیرد. قبل از تصمیم گیری درباره یک روش درمانی، بیمار باید تمامی گزینه ها را مد نظر قرار دهد.
در صورتی که تمایل به گفت و گو درباره آمبولیزاسیون واریکوسل دارید، یک رادیولوژیست مداخله ای را پیدا کنید که در این فرایند تخصص دارد. برای تعیین مناسب بودن یا نبودن آمبولیزاسیون واریکوسل برای خود، اهداف و سابقه پزشکی تان را با آن رادیولوژیست مداخله ای بررسی کنید.
مراقبت های پس از درمان واریکوسل
پروسه بهبود پس از انجام عمل جراحی سریع بوده و معمولا در نیز در آن کم است. باید تا ۱۰ الی ۱۴ روز از انجام ورزش و نرمش خودداری کنید. معمولا یک تا دو روز بعد از انجام عمل جراحی باز می توانید به زندگی روزمره و کار خود برگردید. همچنین باید جلسات ویزیت خود با دکتر اورولوژ را ادامه دهید. برای عمل جراحی که به خاطر مشکلات ناباروری انجام می شود، آنالیز مربوط به مایع منی بین سه تا چهار ماه به طول می انجامد چرا که مدت زمان مورد نیاز برای تولید اسپرم های جدید همینقدر طول می کشد.
پروسه بهبود یافتن پس از درمان آمبولیزه کردن نیز بسیار کوتاه و با درد کم است. باید بین ۷ تا ۱۰ روز پس از انجام این پروسه از انجام ورزش و نرمش خودداری کنید. معمولا پس از یک تا دو روز می توانید به سر کار خود برگردید. ضریب بازگشت واریکوسل در روش آمبولیزه کردن معمولا بالاتر از روش عمل جراحی است. اما موارد و شرایطی وجود دارد که در آن ها آمبولیزه کردن به عمل جراحی ترجیح داده می شود.
تاثیر درمان واریکوسل بر روی باروری آقایان
تاثیر درمان واریکوسل بر روی باروری آقایان هنوز مشخص نیست. در برخی از مطالعات و پژوهش ها باروری افراد پس از درمان واریکوسل بهبود می یابد اما در برخی تحقیقات دیگر چنین اتفاقی رخ نمی دهد. کیفیت مایع منی معمولا در ۶ نفر از هر ۱۰ نفری که واریکوسل خود را درمان می کنند اتفاق می افتد. این نوع روش درمان برای ناباروری باید در کنار روش های دیگر مربوط به آن مورد استفاده قرار گیرد تا در نهایت به نتیجه مطلوب برسید.
در نوجوانان، که هدف اصلی از درمان واریکوسل و جراحی کردن حل مشکل رشد کند بیضه ها است، پروسه رشد کردن در ۸ نفر از هر ۱۰ نفری که این درمان را انجام می دهند ادامه پیدا می کند.
دکتر ولی پور
جراح و متخصص کلیه و اورولوژی
